นจสังกมติปฏิสันธหนปัญหา ที่ 5

สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ภูมินทราธิบดีพระราชโองการถามว่า ภนฺเตน นาคเสน
ข้าแต่พระนาคเสนผู้ประเสริฐ สัตว์ยังบังเกิดยังปฏิสนธิอยู่นั้นย่างไปและจะปฏิสนธิได้หรือ
ประการใด
พระนาคเสนถวายพระพรว่า มหาราช ดูรานะบพิตรพระราชสมภาร สัตว์ที่ยังบังเกิด
และปฏิสนธิอยู่นั้น มิได้ย่างไปและปฏิสนธิได้อยู่
พระเจ้ากรุงมิลินท์ปิ่นกษัตริย์จึงตรัสให้พระนาคเสนอุปมาต่อไป
ฝ่ายพระนาคเสนจึงมีเถรวาจาถวายพระพรอุปมาว่า มหาราช ดูรานะบพิตรพระราช-
สมภาร เปรียบปานดุจประทีปอันเดียวตามอยู่ จะได้มีไฟอื่นหามิได้ บุคคลจะต้องการไฟ
จุดประทีปอื่นอีก ก็ต่อจากประทีปอันตามไว้เดิมนั้น ประทีปเดิมก็มิได้อย่างไป และประทีปดวง
ใหม่ก็ติดโพลงได้ฉันใดก็ดี บุคคลที่ยังจะปฏิสนธิอยู่นั้นมิได้ย่างไปและปฏิสนธิได้ฉันนั้น
พระเจ้ากรุงมิลินท์ปิ่นกษัตริย์ตรัสว่า โยมอาราธนาขอพระผู้เป็นเจ้าจงอุปมาให้ภิยโย
ภาวะยิ่งกว่านี้
พระนาคเสนมีเถรวาจาถวายพระพรอุปมาว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระ
ราชสมภาร ดุจศิษย์ไปเรียนเลขและวิชาในสำนักอาจารย์ เลขและวิชาก็มิได้ย่างพ้นจากอาจารย์
ฉันใดก็ดี สภาวะสัตว์ก็มิได้ย่างไปและปฏิสนธิได้ฉันนั้น
พระเจ้ากรุงมิลินท์ปิ่นประชากรได้ฟังก็ทรงพระโสมนัสตรัสว่า กลฺโลสิ พระผู้เป็นเจ้า
กล่าวถ้อยคำนี้สมควรแล้ว
นจสังกมติปฏิสันธหนปัญหา คำรบ 5 จบเท่านี้

เวทคูปัญหา ที่ 6

สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ภูมิทราธิบดีมีพระราชโองการถามว่า ภนฺเต นาคเสน
ข้าแต่พระนาคเสนผู้เป็นเจ้า สภาวะอันใดอันจะกำหนดว่า เวทคู รู้โดยปรกตินั้นหาได้อยู่หรือ
ประการใด
พระนาคเสนจึงวิสัชนาแก้ไขว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระราชสมภาร
สภาวะอันจะกำหนดว่า เวทคู นั้น ปรมตฺเถน ถ้ากล่าวโดยปรมัตถ์แล้วก็หามิได้
สมเด็จพระบรมกษัตริย์มิลินทราชก็สิ้นกังขา ตรัสว่า กลฺโลสิ พระผู้เป็นเจ้ากล่าว
สมควรแล้ว
เวทคูปัญหา คำรบ 6 จบเท่านี้

อิมัมหา กายา อัญญัง กายัง สังกมนปัญหา ที่ 7

สมเด็จพระเจ้ามิลินท์ภูมินทราธิบดี มีพระราชโองการถามอรรถปัญหาสืบต่อไปว่า
ภนฺเต นาคเสน ข้าแต่พระนาคเสนผู้เป็นเจ้า สภาวะสัตว์ทั้งปวงกาลเมื่อชีวิตจะออกจากกายนี้
จะย่างไปสู่กายอื่นหรือประการใด
พระนาคเสนจึงวิสัชนาว่า มหาราช ขอถวายพระพรบพิตรพระราชสมภารผู้ประเสริฐ
สัตว์ทั้งปวงนี้เมื่อกระทำกาลกิริยาตายแล้ว ดวงจิตนั้นจะได้ไปบังเกิดในรูปกายอื่นหามิได้
ขอถวายพระพร
สมเด็จพระมิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระราชโองการตรัสว่า ภนฺเต นาคเสน ข้าแต่
พระผู้เป็นเจ้า ถ้าว่าสัตว์ทั้งปวงเมื่อชีวิตออกจากกายนี้แล้วไม่ไปสู่กายอื่น ก็จะมิพ้นจากบาก
จากกรรมหรือ พระผู้เป็นเจ้า
พระนาคเสนถวายพระพรว่า มหาราช ดูรานะบพิตรพระราชสมภารผู้ประเสริฐสัตว์
ทั้งปวงไม่เกิดแล้วเมื่อใด ก็พ้นจากบาปกรรมในกลาเมื่อนั้น ถ้าว่าจะยังเวียนวนปฏิสนธิอยู่
ตราบใด ก็ยังไม่พ้นจากบาปกรรมตราบนั้น
พระเจ้ากรุงมิลินท์ภูมินทราธิบดีมีพระราชโองการตรัสว่า อาราธนานิมนต์พระผู้เป็นเจ้า
อุปมาไปให้สิ้นสงสัยก่อน